نوروپاتی دیابتی چیست؟
نوروپاتی دیابتی آسیب عصبی است که ناشی از دیابت است. عصب ها بسته هایی از بافت های ویژه هستند که سیگنال های بین مغز شما و سایر قسمت های بدن شما را حمل می کنند. سیگنال ها:
- اطلاعاتی در مورد حس ها ارسال می کنند
- اجزای بدن شما را حرکت می دهند
- عملکرد بدن مانند هضم را کنترل می کنند
انواع مختلف نوروپاتی دیابتی چیست؟
انواع نوروپاتی دیابتی عبارتند از:
نوروپاتی محیطی (Peripheral neuropathy)
نوروپاتی محیطی آسیب عصبی است که معمولا روی پا و ساق تاثیر و گاهی بر روی دست و بازوها تاثیر می گذارد.
نوروپاتی خودمختاری (Autonomic neuropathy)
نوروپاتی خودمختار آسیب به اعصابی است که اندام های داخلی را کنترل می کنند. نوروپاتی خودمختاری می تواند منجر به مشکلاتی در ضربان قلب و فشار خون، دستگاه گوارش، مثانه، اندام جنسی، غدد عرق، چشم و توانایی تشخیص هیپوگلیسمی (افت قندخون) شود.
نوروپاتی کانونی (Focal neuropathies)
نوروپاتی کانونی، شرایطی است که در آن شما به طور معمول به یک عصب تنها، اغلب در دست، سر، قسمت میانی بدن و پا آسیب می رسانید.
نوروپاتی نزدین (Proximal neuropathy)
نوروپاتی نزدین یا پروگزیمال یک نوع نادر و ناتوان کننده آسیب عصبی در لگن، باسن یا ران است. این نوع آسیب عصبی به طور خاص بر یک طرف بدن شما تاثیر می گذارد و به ندرت به طرف دیگر می رسد. نوروپاتی پروگزیمال اغلب باعث درد شدید می شود و ممکن است منجر به کاهش قابل توجه وزن گردد.
چه کسی بیشترین احتمال ابتلا به نوروپاتی دیابتی را دارد؟
اگر مبتلا به دیابت باشید، احتمال ابتلا به بیماری های عصبی ناشی از دیابت با افزایش سن و طولانی تر شدن مدت زمان درگیری با دیابت بالا می رود. مدیریت دیابت شما بخش مهمی از پیشگیری از مشکلات سلامتی مانند نوروپاتی دیابتی است.
اگر همزمان با دیابت دچار یکی از موارد زیر نیز هستید احتمال ابتلا به آسیب عصبی برای شما افزایش می یابد:
- اضافه وزن
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- بیماری کلیوی پیشرفته
- نوشیدن بیش از حد نوشیدنی های الکلی
- سیگار کشیدن
تحقیقات همچنین نشان می دهد که ژن های خاص ممکن است احتمال مبتلا شدن افراد به نوروپاتی دیابتی را بیشتر کنند.
چه چیزی باعث نوروپاتی دیابتی می شود؟
با گذشت زمان، سطح قند خون بالا و سطح بالای چربی مانند تری گلیسیریدها در خون ناشی از دیابت می تواند به اعصاب شما آسیب برساند. سطوح بالای قند خون همچنین می توانند به عروق خونی کوچک شما که به سلول ها اکسیژن و مواد مغذی می فرستند، آسیب برساند. بدون اکسیژن کافی و مواد مغذی، اعصاب شما نمی توانند به خوبی عمل کنند.
نوروپاتی و زخم پای دیابتی
زخم پای دیابتی ناشی از از دست دادن احساس محیطی بوده و معمولا در افراد مبتلا به دیابت دیده می شود. نوروپاتی محیطی می تواند به عوارض در پا مانند زخم ها و عفونت ها منجر شود، زیرا به دلیل آسیب عصبی پای شما می تواند حس خود را از دست بدهد. در نتیجه، شما ممکن است متوجه نباشید که کفشهایتان باعث ایجاد زخم در پای شما می شود و یا پای شما آسیب دیده است.
بی حسی محلی، یا عدم احساس، در نقاط با فشار بالا در پا می تواند منجر به میکرو ترومای گسترش یافته، شکستن بافت های زیرین و در نهایت زخم پای دیابتی شود. علاوه بر این، نوروپاتی می تواند باعث شود که خراش ها و بریدگی های خفیف و جزئی بدون درمان مناسب رها شده و در نهایت منجر به ایجاد زخم های پا شود. به طور معمول نوروپاتی محیطی روی اعصاب حسی مسئول تشخیص احساسات مانند دما و درد تاثیر می گذارد. با این حال، نوروپاتی محیطی همچنین می تواند بر روی اعصاب موتور یا اعصاب حرکتی که مسئول انقباض عضلات است نیز تاثیر گذارد. آسیب به اعصاب حرکتی می تواند منجر به تضعیف عضلات شده و منجر به اختلال حرکتی عضلات منقبض و منبسط کننده گردد که در نهایت می تواند منجر به دفرمه شدن پا، مانند انگشتان خمیده شود. این بدشکلی ها سبب ایجاد فشار بیشتر روی نقطه های فشار در معرض زخم می گردد.
علائم زخم پای نوروپاتی
ظاهر زخم های پا نوروپاتیک براساس محل و گردش خون بیمار متفاوت خواهد بود و می تواند به عنوان میخچه یا تاول تا زخم های قرمز، قهوه ای یا سیاه ظاهر شوند. حاشیه های زخم معمولا تحلیل رفته و پوست اطراف آن اغلب پوسته پوسته می شود، عمق زخم به میزان آسیب های پوستی بستگی دارد. اغلب تحلیل در لبه زخم پا، مناطقی را ایجاد می کند که ممکن است باعث ایجاد عفونت شوند که می توانند در نهایت در صورت عدم درمان عفونت منجر به استئومیلیت (عفونت استخوان یا مغز استخوان) شود. ترکیبی از ایسکمی مرتبط با فشار (محدودیت در تامین خون)، نوروپاتی و واکنش تاخیردار بهبود، در مقایسه با سایر انواع زخم ها می تواند باعث عود عفونت قبل از درمان گردد. زخم به خودی خود معمولا بدون درد می ماند مگر اینکه عفونت و یا یک جزء شریانی در زخم وجود داشته باشد که اغلب باعث ناراحتی جزئی می شود. اندام به طور کلی پالس طبیعی را حفظ می کند و بیماران غالبا در پاسخ به عفونت تب نمی کنند.
سبب شناسی یا اتیولوژی
همانطور که در بالا ذکر شد، زخم های نوروپاتی ناشی از فشار مکرر روی پا است که حس کمتری دارند. با این حال، اگر با اختلالات عروقی همراه باشد، خطر قطع عضو از عفونت به طور قابل توجهی افزایش می یابد و زخم ها خشک تر دیده شده و در مناطقی که تحت فشار کمتری هستند مانند کناره های پا تشکیل می شود. زخم های نوروپاتی چند وجهی هستند یعنی بوسیله ترکیبی از عوامل بسیاری ایجاد می شوند، هرچند که نوروپاتی تقریبا یک فاکتور مشترک بین تمام این زخم ها است.
علاوه بر دیابت، سایر عوامل رایج که می توانند نوروپاتی محیطی ایجاد کنند عبارتند از:
- شرایط اولیه سیستم مغز و اعصاب
- نوروپاتی الکلی
- نارسایی کلیه
- فتق دیسک یا ناهنجاری های ستون فقرات
- تروما
- عمل جراحی
برخی از شرایط معمول کمتر که می تواند منجر به زخم های نوروپاتیک شود، جزام مزمن، مهره شکاف یا اسپینا بیفیدا و نخاع گشادگی یا سیرنگومیلی است.
عوارض جانبی
زخم پای دیابتی ناشی از نوروپاتی اگر بدون درمان رها شود می تواند منجر به عوارض جدی از جمله عفونت، نکروز بافت و در موارد شدید قطع عضو اندام شوند.
مطالعات تشخیصی
- غربالگری عصب محیطی
- سی تی اسکن
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
- الکترومیوگرافی
- سرعت هدایت عصبی
- نمونه برداری عصبی
- نمونه برداری پوست
- کشت زخم
درمان زخم های پای نوروپاتی
اقدامات احتیاطی زیر می تواند به کاهش خطر ابتلا به زخم های نوروپاتی در بیماران در معرض خطر و به حداقل رساندن عوارض در بیماران که در حال حاضر علائم را نشان می دهند کمک کنند:
- مراقبت های منظم پا برای برداشتن میخچه و نظارت برای زخم های پای بالقوه با مراجعه به پزشک را در نظر بگیرید.
- روزانه پای خود را برای هر تغییر غیرمعمول رنگ، درجه حرارت، یا توسعه زخم ها و یا میخچه بررسی کنید.
- اطمینان حاصل کنید که کفش شما مناسب است و بر روی نقاط فشار، فشاری وارد نکرده و فضای کافی برای هرگونه بدشکلی پا داراست. در انتخاب کفش می توانید از پزشک کمک بگیرید.
- از پا در برابر آسیب، عفونت و حرارت حفاظت کنید.
- هرگز پابرهنه یا با کفش جلوباز و یا صندل راه نروید. کفش های خود و یا حداقل دمپایی جلو بسته را در خانه بپوشید.
- از خیساندن پا خودداری کنید. پای خیس خورده می تواند به راحتی و بدون اینکه فرد متوجه شود آسیب ببیند.
- دیابت خود را کنترل و مدیریت کنید.
اولین گام در بهبود زخم های نوروپاتیک دیابتی دبریدمان زخم برای رسیدن به بافت سالم و دارای خونریزی است. اغلب زیر لایه سطحی بافت مرده عفونت وجود دارد که می تواند حتی به استخوان و مغز استخوان نیز گسترش یابد .دبریدمان باعث ارزیابی بهتر زخم و هر گونه عفونت های زیرین و همچنین ارائه یک محیط بهبود بهتر می شود. در حالت ایده آل، محیط زخم در هنگام بهبود باید مرطوب باشد، اما باید بتواند تنفس هم کند. خواص دقیق پانسمان استفاده شده توسط پزشک یا متخصص مراقبت از زخم باید با زخم مطابقت داشته باشد.
یکی از اجزای ضروری برای درمان موثر زخم های نوروپاتیک، کاهش فشار در ناحیه آسیب دیده است. با این حال، کاهش فشار ناشی از زخم باید با تشویق گردش خون مناسب به اندام ها متعادل شود، بنابراین استراحت بیش از حد در تخت توصیه نمی شود. برای کاهش فشار در ناحیه آسیب دیده، می توانید از کست تماسی یا بوت های کست قابل جابجایی که در حالی که اجازه می دهند بیمار فعال باقی بماند فشار را کم می کنند، استفاده کنید. کفش های درمانی نیز برای خدمت به اهداف مشابه در دسترس هستند، اما معمولا برای پیشگیری و یا برای جلوگیری از عود استفاده می شوند.
اگر زخم پس از اقدامات محافظه کارانه بهبود نیابد، ممکن است از جراحی استفاده شود.
برای مقالات بیشتر به سایت دکتر مهدی دهقانی زاده مراجعه نمایید.
