زخم های بستر که همچنین به عنوان زخم های تحت فشار یا زخم های فشاری نیز شناخته می شوند، آسیب به پوست و بافت زیرین پوست هستند. سه دلیل برای ایجاد زخم های بستر مشخص شده است. زخم بستر اغلب در قسمت هایی از بدن که بیشترین تماس را با سطوح دارند مثل دنبالچه، مچ پا، پاشنه پا و باسن ایجاد شده و گسترش می یابند.
فشار: فشار طولانی مدت روی پوست، بافت زیرین را تحت فشار قرار می دهد. و در نتیجه جریان خون بافت مختل شده و در نهایت بافت می میرد. این موضوع شایع ترین روش ایجاد زخم های بستر است و به طور کلی بیشتر برای افرادی که بستری هستند، توان جابجایی از تخت یا ویلچر را ندارند و یا قادر به حرکت نیستند رخ می دهد.
نیروی برشی: برش زمانی اتفاق می افتد که سطح پوست ثابت باقی می ماند یا در یک جهت لغزش دارد، در حالی که استخوان یا رباط های زیرین در جهت دیگر حرکت می کنند. این عمل هم باعث کاهش جریان خون و مرگ بافت می شود.
اصطکاک: اصطکاک ادامه دار پوست در برابر یک سطح در طول مدت طولانی باعث می شود که پوست پاره شده و رو به زوال رود.
پیشگیری از زخم بستر
معمولا برای افراد بستری احتمال بروز زخم بستر بررسی شده و اقدامات لازم جهت پیشگیری از زخم بستر را انجام می دهند.
اغلب پرستارها از یک ابزار به نام مقیاس برادن استفاده می کنند. دسته بندی هایی مانند تحرک، تغذیه، اصطکاک، رطوبت و فعالیت در مقیاس ۱ تا ۴ رتبه بندی می شوند و این مجموع ها برای یک شماره نهایی جمع می شوند. هر چه نمره پایین تر باشد، خطر ابتلا به زخم بستر بالاتر می رود. به همین ترتیب، اقدامات پیشگیرانه بیشتری برای افراد با نمره کمتر صورت می گیرد.
اقدامات پیشگیرانه عبارتند از: تغییر مکان مکرر، گاهی اوقات دو بار در یک ساعت، تغذیه مناسب و آب کافی، مراقبت های سریع تر برای این افراد و استفاده از دستگاه هایی مانند تشک های کم هوا، بالابرنده پاشنه پا و یا بالشتک های مخصوص صندلی.
زخم های بستر به طور کلی با مراقبت های مناسب و کافی قابل پیشگیری است. اما در بعضی شرایط ممکن است بیمار دچار زخم بستر شود.
علائم و نشانه ها
معمولا خود بیماران مبتلا به زخم بستر به دلیل عدم توانایی تحرک یا هوشیاری پایین متوجه ایجاد زخم های بستر نمی شوند. در اکثر موارد اعضای خانواده، مراقب بیمار، پرستار و یا پزشک متوجه ایجاد زخم می شود.
ممکن است هنگام حمام دادن یا تعویض لباس افراد در معرض خطر ابتلا به زخم بستر متوجه بروز این زخم ها شوید. و یا احتمالا ابتدا متوجه بوی نامطبوع یا وجود ترشحات زرد، قهوه ای یا خاکستری بر روی ملحفه یا لباس بیمار شده و سپس متوجه وجود زخم بستر شوید. اگر چه زخم های بستر می توانند بسیار دردناک باشند، فرد مبتلا به زخم بستر ممکن است دردی احساس نکند و یا ممکن است درد وجود داشته باشد ولی عصب ها به دلیل بیماری توانایی انتقال درد را نداشته باشند.
درجات زخم بستر:
زخم بستر در چهار مرحله رشد می کند. در مرحله اول پوست شروع به قرمز شدن می کند و ممکن است احساس گرما دهد. ممکن است لمس منطقه دردناک باشد. در مرحله دو، زخم باز می شود و پوست شکسته می شود. در مرحله سوم، ناحیه زخم عمیق تر می شود، و بافت های بیشتری شروع به مردن می کنند. در مرحله چهارم، از دست دادن بافت در مقیاس بزرگ وجود دارد.
آیا زخم بستر کشنده است؟
هنگامی که زخم بستر به مراحل بعدی پیشرفت می کند، می تواند منجر به عوارض دیگری نیز شود که برای بیماران مرگبار است. سه مورد از عوارضی که باعث مرگ و میر ناشی از زخم بستر می شوند، استئومیلیت، سپسیس، و گانگرن هستند.
استئومیلیت: استئومیلیت بیماری عفونت استخوان است. عفونت از بافت آسیب دیده شروع می شود، به داخل جریان خون منتقل شده و سپس به استخوان می رسد. اغلب عفونت استخوان در مرحله ۴ زخم بستر شروع می شود.
سپسیس: سپسیس یا گندخونی بیماری است که در آن باکتری از زخم بستر وارد جریان خون می شود و دیگر قسمت های بدن را آلوده می کند. سپسیس اگر به سرعت درمان نشود ممکن است منجر به نارسایی اندام و مرگ بیمار شود.
گانگرن: گانگرن وضعیتی است که در آن بافت بدن به دلیل از دست دادن خون از بین می رود. در بیماران با زخم بستر، از دست دادن خون به علت عفونت ناحیه زخم است.
مرگ: بدون درمان سریع و مناسب، این سه شرایط ممکن است منجر به مرگ بیمار دارای زخم بستر شود. در واقع در موارد شوک سپسیسی، میزان مرگ و میر به میزان ۵۰ درصد است. این درصد بسیار بالایی است و باید تمام اقدامات پیشگیرانه و درمانی مناسب برای زخم بستر با هدف جلوگیری از این عوارض مرگبار و تهدید کننده زندگی صورت پذیرد.
برای مقالات بیشتر به سایت دکتر مشتاق مراجعه فرمایید.
منبع:زخم بستر
