انواع زخم + انواع پانسمان ها نوین مربوط به هر زخم
زخم به هر دلیلی می تواند به عنوان اختلال در پوست و بافت تعریف شود. از آنجا که پوست صدمه می بیند خطر عفونت نیز افزایش می یابد. هدف مراقبت از زخم، تمیز کردن زخم های کثیف و عفونی به منظور آماده سازی برای بهبود است. مراقبت از زخم و پانسمان بستگی به نوع، گستردگی و ویژگی زخم دارد.
انواع زخم
زخم با توجه به ظاهر،علت وقوع، آلودگی با میکروارگانیسم های بیماری زا، به انواع مختلف طبقه بندی می شوند. طبقه بندی زخم ارزیابی و درمان زخم را تسهیل می کند و تضمین می کند که خطرات احتمالی پیش از آن شناخته شده است.
با توجه به یکپارچگی پوست، زخم به عنوان زخم باز و بسته طبقه بندی می شود:
زخم های باز
پوست و بافت های زیر پوستی آسیب دیده و یکپارچگی پوست در اندازه های مختلف آسیب دیده است.
زخم های بسته
زخم های ناشی از آسیب های ناگهانی هستند که سبب از بین رفتن یکپارچگی پوست نمی شوند. زخم های بسته به شرح زیر طبقه بندی می شوند:
زخم هایی که با میکروارگانیسم های بیماری زا آلوده می شوند:
زخم تمیز
زخم هایی که روی آن ها هیچ میکروارگانیسم بیماری زایی وجود ندارد. زخم هایی که بافت از دست رفته و عفونت ندارند و جای زخم درآن کم است زخم های تمیز هستند.
زخم آلوده
زخم هایی که در آن میکروارگانیسم های بیماری زا حضور دارند. در زخم قرمزی، درد، خونریزی، بوی بد ونشانه های عفونت دیده می شود.
زخم ها با توجه به مدت زمان درمان:
زخم حاد
زخمی که در زمان انتظار در شرایط عادی بهبود می یابد. در چنین زخم هایی، اگر هیچ فاکتوری (بیماری، سن، و غیره) مانع بهبودی نشود، بهبودی مستمر است.
زخم مزمن
زخمی است که در عرض ۳ ماه بهبود نمی یابد. زخم به طور مداوم تکرار می شود. یک فاکتور موضعی یا سیستمیک مانع بهبود زخم می شود.
اصول اولیه در مراقبت از زخم
- بهبود وضعیت کلی بیمار
- برداشتن فشار از سطح زخم
- مرطوب نگه داشتن زخم
- حذف بافت نکروز زخم در صورت نیاز با لوازم پانسمان مناسب و استریل
- تمیز کردن زخم و اطراف آن با محلول ضدعفونی کننده
- مبارزه با عفونت
- در صورت لزوم پانسمان کردن با گاز استریل یا پوشش بیولوژیکی جراحی
- ثابت نگه داشتن حرارت زخم
- باز کردن زخم هر روز برای کنترل عفونت و هماتوم
عوامل موثر در تاخیر بهبود زخم
عوامل موثردر تاخیر بهبود زخم عبارتند از:
- خونریزی: یک زخم که جریان خون کافی ندارد، نمی تواند به خوبی تغذیه شود، بنابراین تاخیر در بهبودی، افزایش خطر ابتلا به عفونت و نکروز (مرگ بافت) وجود دارد. جلوگیری از آسیب به عروق در طول جراحی، باعث بهبودی سریع می شود. در افراد سیگاری و مسن با اختلال در جریان خون، بهبود زخم دشوار می شود.
- عفونت: باکتری ها از خارج یا از طریق خون وارد زخم می شوند. حتی در شرایط اتاق عمل، هر زخم تا حدودی آلودگی دارد. هر زخم آلوده، عفونی نیست. اگر بیش از ۱۰۰ هزار باکتری در یک گرم بافت وجود داشته باشد احتمال عفونت در زخم ۵۰٪ است. عفونت باعث تاخیر جدی در بهبود زخم می شود.
- نوع بافت: پتانسیل بهبود بافت هایی مانند پوست، روده، مثانه، واژن بسیار بالا است اما بافت هایی مانند عصب و فاسیا دیرتر بهبود می یابند.
- تروما: تروما در بهبود زخم تاثیر منفی می گذارد. بنابراین، برای جلوگیری از اثر تروما باید برای مدتی زخم بسته نگه داشته شود.
انواع پانسمان های نوین زخم و کاربرد هریک
به طور کلی انواع پانسمان های نوین زخم به ۴ گروه اصلی طبقه بندی شده است. این محصولات معمولا به تنهایی یا با ترکیبی از چندین فرایند بر روی زخم های فیزیولوژیکی مختلف اعمال می شوند. آنها عبارتند از: پانسمان آلژینات، فیلم شفاف، هیدروژل، هیدروکلوئید.
پانسمان آلژینات
فیبرهای آلژینات دارای خواص تبادل یونی هستند. در تماس با ترشح زخم، یون کلسیم در فیبر با یون های سدیم در مایع بدن جایگزین می شود. در نتیجه یک قسمت از فیبر، آلژینات سدیم می شود. آلژینات سدیم محلول در آب است. این تبادل یون باعث تورم فیبر و ایجاد ژل در سطح زخم می شود. علاوه بر این ویژگی منحصر به فرد، فیبرهای آلژینات یکی از مواد ایده آل برای تولید پوشش های مرطوب کننده برای پانسمان زخم می باشند. پانسمان آلژینات چسبنده نیست و استفاده از آن آسان است. همچنین دفعات تعویض پانسمان کم است. از آنجا که پانسمان آلژینات هیدروفیل است ۳۰-۲۰ برابر وزن مایع زخم را جذب می کند. این پانسمان، تشکیل بافت اپیتلیوم و گرانولاسیون را افزایش می دهد. از پانسمان آلژینات ۴۴، برای زخم های ضخیم ، زخم های توخالی، زخم های خونریزی کرده متوسط و شدید، زخم های عفونی استفاده می شود. این پانسمان، به لخته شدن کمک می کند. یون کلسیم آزاد شده توسط پانسمان، سبب فعال شدن ماده پروترومبین که باعث انعقاد می شود. اگرچه پانسمان های آلژینات خواص ضد باکتری ندارند، اما باکتری ها می توانند به صورت غیرفعال در داخل ژل قرار گیرند و با تعویض پانسمان حذف شوند.
فیلم شفاف
در مراقبت از زخم، فیلم های نیمه رسانا (فیلم های شفاف)، با جلوگیری از انتقال باکتری های هوا به زخم، اجازه تبادل گاز بین زخم و محیط را می دهد. ساختار نیمه رسانای فیلم ها باعث می شود تا بخش زیادی از رطوبت از طریق فیلم منتقل شود. اما از جذب ترشحات زخم جلوگیری می کند. بنابراین، فیلم های نیمه رسانا باید در زخم های خشک بیشتر استفاده شود. این فیلم ها نسبتا مفید هستند و در هنگام استفاده از آنها هیچ ناراحتی ایجاد نمی کنند. از آنجا که شفاف هستند، قسمت زخمی به طور مستقیم مشاهده می شود. از فیلم شفاف در زخم های جراحی، سوختگی سطحی ، زخم بستر و ناحیه کاتتر داخل وریدی می توان استفاده کرد. پانسمان فیلم شفاف به اتولیز زخم های نابالغ کمک می کند. این پانسمان سبک و انعطاف پذیر است. همچنین با اعمال پانسمان بر روی زخم از آسیب به زخم در اثر اصطکاک جلوگیری می کند.
پانسمان هیدروژل
پانسمان های هیدروژل دارای ظرفیت جذب بالا هستند و بر روی زخم نمی چسبد. از آنجا که هیدروژل ها نمی توانند اجزای بیولوژیکی مانند پروتئین و سلول را جذب کنند، در مقابل باکتری ها ضعیف هستند و برای محفاظت از زخم، پانسمان دوم نیاز است. پانسمان های هیدروژل را می توان به شکل برگ یا بی شکل (آمورف) یافت. هیدروژل هایی که به شکل برگ هستند و امروزه استفاده می شوند، دارای خواص مناسب و ایده آل هستند. با این حال، این نوع هیدروژل ممکن است سبب تضعیف پوست شود. هنگامی که از پانسمان هیدروژل روی سطح زخم خشک استفاده می شود، با مرطوب کردن زخم، محیط مرطوب را برای بهبود زخم ایجاد می کند. این پانسمان ها به راحتی از روی زخم جدا می شوند زیرا رابط مرطوب بین پانسمان و زخم، مانع از چسبیدن پانسمان به زخم می شود. علاوه بر این، پانسمان هیدوژل را می توان به طور سطحی به روی زخم اعمال کرد. هیدروژل های آمورف برخلاف هیدروژلهای برگ که ساختار سه بعدی دارند، مایعات چسبناک ضخیم هستند. هنگامی که ترشح زخم را جذب می کنند، تا زمانی که تمام خواص چسبندگی خود را از دست بدهند ، متورم می شوند. هیدروژل های آمورف با افزایش رطوبت بافت های چروک و افزایش تولید کلاژناز، اتولیز کردن بافت های آسیب دیده و عفونی را آسان می کنند.
پانسمان هیدروکلوئید
پانسمان های هیدروکلوئیدی شامل ذرات پلیمری هیدرولیفی هستند. ذرات هیدروفیلی در تماس با مایع زخم، آن را جذب و به فرم ژل تبدیل می کنند و پانسمان می تواند به مدت ۷ روز روی زخم باقی بماند. پانسمان های هیدروکلوئیدی ۴۶، معمولا هم روی بافت های مرطوب و هم روی بافت های خشک روند چسبندگی نشان می دهد. هر نوع از این پانسمان ها دارای ظرفیت جذب متفاوت است. پانسمان هیدروکلوئید، سرعت اپیتلیزیشن و تولید کلاژن را افزایش می دهد. استفاده از این پانسمان آسان است. درد را تسکین می دهد. برای زخم های جزئی یا عمیق، خونریزی های خفیف تا متوسط استفاده می شود. اگر در فواصل مناسب تعویض نشود، ممکن است پوست را تضعیف کند.
منبع سایت
